Waarom heeft iemand een stoma?

Je hebt er vast wel eens van gehoord of misschien ben je wel eens iemand tegengekomen met een stoma. Waarom heeft iemand een stoma? Dit heeft vaak met een (ernstige) ziekte te maken. Er zijn verschillende stoma’s, allemaal bedoeld als kunstmatige uitgang. In deze blogpost lees je waarom iemand een stoma heeft en hoe dit een mogelijk probleem oplost.

De werking van een stoma

Kijk je naar een stoma, dan is dit een kunstmatige uitgang van het lichaam. Vaak wordt een stoma voor de darmen gebruikt. Hierbij wordt ontlasting via een andere uitgang naar buiten gewerkt. Het kan ook om een urinestoma gaan. Daarnaast heb je stoma’s voor het afvoeren van gal of de werking van de ademhaling.

Hoe werkt een stoma? In veel gevallen wordt hierbij een stukje darm door een opening in de buik naar buiten gezet. Aan dit stukje darm wordt vervolgens een stoma vastgemaakt. Soms wordt een stoma ook ten behoeve van de ademhaling gebruikt. Hierbij komt de lucht niet langs de neus of mond maar via de stoma naar binnen.

Iemand krijgt een stoma wanneer het lichaam zijn normale werk niet kan doen. Vaak gaat het om een infectie of ontsteking, soms om een meer ernstige ziekte zoals kanker. Een stoma kan tijdelijk maar ook blijvend zijn.

Colostoma (ontlasting)

De meest voorkomende stoma is een colostoma. Dit wordt gedaan wanneer de dikke darm rust nodig heeft. Bijvoorbeeld bij een ontsteking. Een blijvende stoma is belangrijk wanneer de dikke darm weg wordt gehaald. Dit zie je vaak bij darmkanker.

Een colostoma is bedoeld om de ontlasting via de stoma uit het lichaam te krijgen. Dit gebeurt dus wanneer de ontlasting niet via de anus kan worden uitgepoept. Iemand met een colostoma kan de ontlasting niet ophouden. Deze komt dus op elk willekeurig moment naar buiten. De ontlasting wordt in een speciaal stomazakje opgevangen. De patiënt moet dit tijdig vervangen, anders loopt het zakje over.

Er vinden nogal wat problemen met een colostoma plaats. Zo kan de plek rondom de stoma ontstoken raken. Ook komt het regelmatig voor dat het stomazakje te vol is en niet tijdig wordt vervangen. Het kan zelfs voorkomen dat een stomazakje scheurt waarna de inhoud op de grond of kleding valt. Daarom is het zo belangrijk om veel aandacht aan de verzorging en het verwisselen te besteden.

Nefrostoma voor de urine

Bij problemen aan de urineleiders kan er een stoma worden geplaatst. Hierbij wordt de urine vanuit de nier vervangen. De urine verlaat dus niet via de natuurlijke weg het lichaam. Een stoma voor de urine (nefrostoma) kan tijdelijk of blijvend zijn.

Galstoma

Iets minder vaak zie je de galstoma. Dit noem je ook wel leverstoma. De stoma wordt direct op de galblaas aangebracht. Dat is belangrijk wanneer de galwegen door ziekte verstopt zijn. Gal moet namelijk goed worden afgevoerd.

Tracheostoma (ademhaling)

Soms is beademing via een tracheostoma nodig. Hierbij wordt er een sneetje in de hals gemaakt. Vervolgens plaatst de arts in deze opening een tracheostoma. Dit is een kort buisje dat voor een directe verbinding met de luchtpijp zorgt. Aan dit buisje wordt een beademingsapparaat aangesloten.

Waarom heeft iemand een stoma voor de ademhaling? Dit wordt gedaan bij keelkanker (bijvoorbeeld luchtpijp), wanneer beademing via een masker niet lukt of na lange beademing op de intensive care. Sommige mensen lukt het niet om van deze beademing af te komen, in dit geval wordt er voor een tijdelijke stoma gekozen. Deze stoma wordt ook toegepast bij mensen die niet goed kunnen slikken of moeilijk slijm ophoesten.

Voordelen van een stoma

Waarom heeft iemand een stoma en wat zijn hier de voordelen van? Voordeel hiervan is dat het lichaam van de patiënt gewoon door kan blijven functioneren. Stel dat de dikke darm ontbreekt. De ontlasting zou het lichaam dan niet kunnen verlaten en zich ergens gaan ophopen. Dit leidt tot ziekte en uiteindelijk zelfs de dood.

Een ander voorbeeld is een stoma in de luchtpijp. Hierdoor kan de patiënt weer goed ademhalen, iets dat natuurlijk onmisbaar is. Een stoma neemt dus de functie van een lichaamsdeel over.

Nadelen stoma

Helaas kan een stoma ook wat nadelen met zich meebrengen. Soms trekt de stoma zich terug en kan de stomaplaat losraken. Dit moet natuurlijk hersteld worden. Ook kan het stomavlies ontstoken raken. Hierbij is behandeling echt wel nodig.

Grootste nadelen van een stoma is dat het om extra verzorging vraagt. Afhankelijk van de stoma moet dit dagelijks goed verzorgd worden. Ook is het soms nodig om regelmatig stomazakjes te vervangen (ontlasting en urine). Een stomapatiënt heeft dus altijd wat meer werk.

Levensverwachting met stoma

Leven patiënten met een stoma korter? Dat hangt een beetje van de onderliggende ziekte of aandoening af. Gaat het om een niet te genezen vorm van kanker, dan is de levensverwachting zeker korter. Dit heeft in principe niets met een stoma te maken.

Wel is het belangrijk dat de stoma dagelijks goed verzorgd wordt. Wie dit niet doet loopt een grotere kans op milde tot ernstige infecties. Dit zou de levensverwachting met een stoma wel omlaag kunnen brengen.

Maak de huid rondom de stoma dagelijks schoon en droog. Breng opvangmateriaal zoals een stomazakje altijd op een vlakke huid aan. Gebruik rondom de stoma liever geen zeep of huidlotion. Het is wel mogelijk om met een stoma te douchen of in bad te gaan. Wie stomamateriaal verwijdert, moet er rekening mee houden dat urine of ontlasting uit de stoma kan lopen.